Wieś leży w województwie podkarpackim w powiecie sanockim. Na wysokości 455-490 m n.p.m. Już w 1512 po raz pierwszy wzmiankowano o Komańczy. Losy wsi były bardzo burzliwe ścierały się tu wojska, trwały walki, wieś przechodziła z rąk do rąk. Na Komańczę napadali rabusie, pustoszyły ją wojska. W czasie Wiosny Ludów rozegrała się tu zwycięska bitwa partyzantów polskich nad wojskami Austrii.
Kardynał Stefan Wyszyński przebywał internowany w Komańczy w klasztorze nazaretanek, (który obecnie można zwiedzać istniej tam izba pamięci poświecona kardynałowi Wyszyńskiemu) od 29 października 1955 do 26 października 1956 roku.
Podczas akcji Wisła ludność łemkowską przesiedlono na ziemie odzyskane. Do Komańczy zjechali osadnicy z różnych stron kraju.
Marek Hłasko pisze o tym w swojej noweli „Baza ludzi umarłych”. Historia Komańczy jest bogata i burzliwa. Zainteresowani na pewno znajdą w sieci, czy na półach bibliotek odpowiednią literaturę na ten temat. Wieś ma swój klimat, duszę. Intryguje i zaprasza do spędzenia tu czasu z miejscowymi ludźmi, posłuchania ich opowieści. My gościliśmy w pięknych położonych na uboczu od głównej drogi domkach Być. http://domkibyc-komancza.pl
Na pewno zapamiętamy ten czas na długo, chętnie wracając do zdjęć z tej wyprawy.
Biją dzwony cerkwi, rozmawiają ze sobą, spierają się i przekrzykują rozrzucając okruchy dźwięków po górach. Para bielików krąży nad domami. Włochaty kundel leży na środku ulicy. Faluje trawa na łąkach. Z cerkwi płynie śpiew. Przez szparę między belkami widać siwe głowy i popa okadzającego ołtarz. Stoimy za drzwiami świata modlitwy i skupienia nie mając odwagi nacisnąć klamki. Słuchamy nie rozumiejąc słów, milczymy w zauroczeniu.
Skąd pochodzą ci starcy, którzy przybyli tu młodzi pełni zapału? Może w czasie wojny stracili wszystko i przyjechali tu po zapomnienie lub wyrzuceni z pracy za niewłaściwe poglądy osiedlili się w nieznanej krainie. Są pewnie tacy co przemierzyli cały kraj za swą ukochaną żeby tu zbudować dla niej dom i wychować dzieci, żyć na dobre i na złe.
Zachmurzyło się, bielki znikły, zieleń poczerniała posmutniał krajobraz. Dwaj panowie z flaszami piwa siedzą na ganku. Gawędzą, pewnie wspominają nie słychać rozmowy. Przez otwarte drzwi widać staromodnie urządzony pokój.
Po pomalowanym na zielono pniu uganiają się ślimaki kreśląc śluzem abstrakcyjny obraz swoich ścieżek. W przydrożnej kapliczce jak w strażnicy, na warcie stoi archanioł Michał z mieczem w dłoni. Żeby jakie złe nie wylazło z pobliskiej rzeczki, albo wiatr żeby chmurnika nie przywiał, czy mawki duszy młodej dziewczyny, która nie zdążyła się zakochać. Wilcze i sowie oczy zerkają z murów wiaduktu kolejowego. Jesteś w Bieszczadach turysto. W krainie dzikiego piękna dziewiczych lasów, w krainie tajemnic trzymanych pod kluczem domów, tu w leśnej mogile spoczywają rozstrzelani cyganie w wietrzne noce zdaje się słychać w środku lasu dźwięk tamburyna. Zmierzcha, zaświeciłem latarkę. Są! Dawni mieszkańcy uwiecznienie na ścianie stodoły, milczący zapatrzeni, cisi, obecni, aż włos się jeży. Smoła nocy wylała się z kubła bieszczadzkim diabłom po całej okolicy, nie widać własnej dłoni przed oczami, chłodne powietrze płynie z gór. Zamykam drzwi na klucz, precz mary duchy, upiory. Śpij Komańczo.
Komańcza – crumbs of the day.
The village is situated in the Subcarpathian Province in Sanok County. At an altitude of 455-490 m above sea level. Komańcza was mentioned for the first time in 1512. The fate of the village was very turbulent, troops clashed here, fights continued, the village changed hands. Komancza was attacked by robbers and ravaged by the army. During the Spring of Nations, the victorious battle of Polish partisans over the Austrian army was fought here. Cardinal Stefan Wyszyński was interned in Komancza in the Nazareth convent (which is now open to visitors, there is a memorial room dedicated to Cardinal Wyszyński) from October 29, 1955 to October 26, 1956. During the Vistula action, the Lemko people were resettled to the regained territories. Settlers from various parts of the country came to Komańcza. Marek Hłasko writes about it in his novel 'Base of the Dead People’. The history of Komancza is rich and turbulent. Those interested will surely find relevant literature on this subject on the Internet or in half of the libraries. The village has its own atmosphere and soul. It intrigues and invites you to spend time with local people and listen to their stories. We stayed in the beautiful cottages of Be, off the beaten track from the main road. http://domkibyc-komancza.pl
We will definitely remember this time for a long time, willingly returning to the photos from this trip.
They ring church bells, talk to each other, argue and shout over them, scattering crumbs of sounds across the mountains. A pair of white-tailed eagles hover over the houses. A hairy mongrel is lying in the middle of the street. Grass ripples in the meadows. Singing flows from the church. Through the crack between the beams, you can see gray heads and ash incensing the altar. We stand behind the door of the world of prayer and concentration, not having the courage to press the door handles. We listen without understanding words, we remain silent in infatuation. Where are the old men who have come here full of enthusiasm come from? Maybe during the war they lost everything and came here for oblivion or fired from their jobs for inappropriate views settled in an unknown land. There are probably those who traveled the whole country for their beloved to build a house for her, raise children, live for better and for worse.
It became cloudy, the whites disappeared, the green blackened, the landscape became sad. Two men with flasks of beer are sitting on the porch. They are chatting, they probably remember not hearing the conversation. Through the open door you can see an old-fashioned furnished room. Snails chase the green-painted trunk, drawing an abstract image of their paths with mucus. In a roadside shrine, like in a watchtower, the archangel Michael stands on guard with a sword in his hand. Lest any bad come out of the nearby river, or the wind lest the cloud cover blow up, or the mists of the soul of a young girl who did not have time to fall in love. Wolf and owl eyes peek from the walls of the railway viaduct. You are tourist in the Bieszczady Mountains.
In the land of the wild beauty of virgin forests, in the land of secrets kept locked houses, here in a forest grave lie shot gypsies on windy nights, you can hear the sound of a tambourine in the middle of the forest. It’s dusk, I turned on my flashlight. Are! The former inhabitants are immortalized on the wall of the barn, silent, staring, silent, present, until a hair bristles. The tar of the night spilled from the bucket of the Bieszczady devils all over the area, you cannot see your hand in front of your eyes, cool air flows from the mountains. Lock the door with a key, away the ghosts, ghosts. Sleep Komańczo.
